Sau loạt không kích dữ dội vào các cơ sở hạt nhân của Iran, Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ tuyên bố đạt thỏa thuận ngừng bắn “vĩnh viễn”. Sau nhiều giờ im lặng, Iran và Israel đều đã đưa ra tín hiệu xác nhận ngừng bắn. Nhưng liệu thỏa thuận này có bền vững và điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?.
Hai ngày sau khi ra lệnh dội bom Iran, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã dàn xếp một thỏa thuận ngừng bắn giữa Iran và Israel. Ảnh: Reuters.
Việc ông Trump ra lệnh cho máy bay ném bom Mỹ tấn công các cơ sở hạt nhân dưới lòng đất của Iran cuối tuần qua được cho là nhằm hỗ trợ đồng minh Israel làm tê liệt chương trình hạt nhân của Tehran, trong khi vẫn giữ lời hứa không lún sâu vào một cuộc xung đột kéo dài ở Trung Đông, theo Reuters.
Rạng sáng ngày 24/6 (giờ địa phương), ông Trump thông báo lệnh ngừng bắn chính thưc có hiệu lực. “Lệnh ngừng bắn đã có hiệu lực, xin đừng vi phạm”, ông Trump viết. Iran và Israel sau đó cũng thông báo xác nhận ngừng bắn, đưa ra lập trường riêng và đều cho rằng đã đạt được mục tiêu.
Các chuyên gia đánh giá ngừng bắn vào thời điểm này có lợi cho tất cả các bên. “Israel đã đạt được hầu hết các mục tiêu, còn Iran cũng cần lối thoát trong xung đột”, Jonathan Panikoff, cựu phó giám đốc tình báo quốc gia Mỹ phụ trách Trung Đông, nói với Reuters.
Theo các chuyên gia, ông Trump đã giúp Israel giải quyết thách thức đến từ chương trình hạt nhân của Iran và giờ là lúc cần hạ nhiệt xung đột. Laura Blumenfeld, chuyên gia Trung Đông tại Đại học Johns Hopkins, bình luận: “Giờ ông Trump tuyên bố ‘hòa bình thế giới’ rồi thì Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cũng khó mà công khai bác bỏ”.
Nếu thỏa thuận này được duy trì, ông Trump có thể xoa dịu chỉ trích từ phe Dân chủ và làm yên lòng những cử tri Cộng hòa theo xu hướng không can thiệp – những người vốn phản đối việc Mỹ ném bom Iran.
Ông Trump cũng sẽ có cơ hội trở lại với các ưu tiên chính trị trong nước như trục xuất người nhập cư bất hợp pháp hay khơi mào chiến tranh thương mại.
Dù tuyên bố ngừng bắn là một bước tiến lớn, song nhiều vấn đề cốt lõi vẫn chưa có lời giải.
“Lệnh ngừng bắn có thể duy trì lâu dài hay không?”, Dennis Ross, cựu đặc phái viên Trung Đông của Mỹ, đặt câu hỏi. “Có thể, vì Iran đang cần nghỉ ngơi, còn Israel đã đánh trúng hầu hết các mục tiêu”.
Tuy nhiên, ông Ross cũng cảnh báo: “Iran đã suy yếu đáng kể, nhưng số phận chương trình hạt nhân và tên lửa đạn đạo ra sao? Số uranium làm giàu ở mức cao sẽ xử lý thế nào? Những câu hỏi đó cần được giải quyết thông qua đàm phán – và chắc chắn sẽ không dễ dàng”.
Iran đã dọa phong tỏa eo biển Hormuz, tuyến hàng hải được coi là “huyết mạch dầu khí thế giới”, nhưng cuối cùng không thực hiện vì chính họ cũng sẽ…
